26 juli 2013

Twaalf bijenhotels voor vrijgezellen

Wat stelt dit kunstwerk voor? Het is een 'bijenhotel'.


Op 19 juni opende portefeuillehouder Nils Berndsen het eerste 'bijenlint' van Rotterdam: letterlijk een lint van 12 bijenhotels van het Vroesenpark tot de Rotte. Nils deed dat samen met leerlingen van basisschool de Blijberg.

Niet voor niets met leerlingen van de Blijberg, want deze school op de hoek van Noorderhavenkade en Gordelweg, heeft 'groen' op het lesprogramma staan en de schooltuinen weer in gebruik genomen.


De leerlingen van groep 6, 7 en 8 hebben ieder hun eigen stukje land. Daar gaan ze 1 keer per week 1 uur groenten verbouwen. Onder andere uien, aardappels, radijsjes, boontjes, koolrabi en sterrekers.


Onderwijzer Taco Vuijk geeft wijze raad. Ze zijn twee maanden geleden begonnen. Elk jaar zal de school opnieuw bekijken of ze meedoen.

Onkruid wieden.

De leerlingen leren er veel van en hebben er duidelijk plezier in. Voor de jongen met het witte t-shirt bleek het zo inspirerend, dat hij ook thuis een groentetuin is begonnen.

Iedere leerling heeft zijn eigen 'taartpunt'.

'Dit is mijn groentetuin.'

'Meester, is dit radijsje groot genoeg?' Taco: 'Nou, een beetje ielig, dus wacht nog maar even met oogsten van de rest.' Taco vertelde dat ze eerst veel water hebben afgevoerd. Het stuk moet nog gedraineerd worden. Dat gaat deze herfst gebeuren.

Terug naar de bijenhotels. Bijen bestuiven planten en zijn daarom erg belangrijk. Iedereen kent natuurlijk wel de honingbij en de hommel (ook een soort bij). Minder bekend is dat er in Nederland zo'n 350 soorten bijen te vinden zijn.

Helaas gaat het al jaren slecht met de bijen door parasieten (de varroamijt) en pesticiden (chemische bestrijdingsmiddelen om insectenvraat en schimmels tegen te gaan).

Nils vertelt waarom de deelgemeente bijdraagt aan bijenhotels.

Verder is er een gebrek aan voedsel voor bijen. Bermen in steden worden vaak te snel en teveel gemaaid. Daardoor komen er geen bloemen op en als ze er wel komen, zijn ze te snel verdwenen en kunnen dus geen zaad schieten voor een volgend jaar. Privé-tuinen zijn tegenwoordig vaak een woestijn van steen, waardoor bijen daar niets te zoeken hebben. Ook de intensieve landbouw maakt dat er steeds minder kruiden en bloemen staan. Geen bloemen, geen voedsel. Onze provincie maakt het zo bont, dat hier de sterfte onder bijen het hoogst is van heel Nederland. Ten slotte is er te weinig nestgelegenheid. Tijd voor actie dus!

Nils onthult met een leerling één van de 12 bijenhotels.

De bijenhotels zien er bijzonder, leuk en ingenieus uit. Ze zijn (net als de informatieborden) gemaakt door Bijologisch.nl.

Holle stengels van bamboe of riet en takken waarin gangen zijn geboord. De andere kant moet dicht zijn. Zoek bij voorkeur stengels/maak gangen van verschillende diameter, zodat allerlei soorten bijen (de ene soort is groter dan de ander) in het hotel terecht kunnen om een nest te maken, veilig te slapen en te overwinteren.


Ontwerper en meubelmaker Michiel van der Lugt van Bijologisch.nl laat zien hoe het hotel gemaakt is. Het hotel moet elke dag een paar uur in de zon hangen en beschut zijn tegen regen.


Vandaar dat dak erboven. En dan maken we er natuurlijk meteen een groen dak van. Hoef je voor je ontbijt niet ver te vliegen.

Wat je met lege wijnkistjes al niet kunt doen. Een mooie manier van recyclen.


Glazen buisjes in de wijnkist als slaapplaats. Gebrek aan privacy is klaarblijkelijk geen probleem.

De hotels zijn bedoeld voor vrijgezellen, dus niet voor een bijenvolk. Daarvoor zijn bijenkorven of - kasten. Overigens steken vrijgezelle bijen, zoals hommels, niet.

Michiel overhandigt Nils een informatiebord en bedankt hem als 'groene ambassadeur'.

Nils in gesprek met Taco. Taco liet weten dat een vader van één van de leerlingen een bijenkorf wil plaatsen. Dus een hotel voor een volk, niet voor singles.

Van de website van de Blijbergschool: 'Er wordt voor dit bijenproject van de ouders een kleine vrijwillige bijdrage gevraagd van € 2 per kind. Dit wordt besteed aan de kast, het materiaal en een kleine overkapping om de kast te beschermen tegen regen en wind. Kinderen kunnen ook aandeelhouder worden door een spaarrekening te openen. Voor €10 word je aandeelhouder en krijg je een pot honing van de eerste oogst. Echte Blijbijhoning. Dan moet je wel een beetje geduld hebben want dat gaat waarschijnlijk pas volgend jaar lukken.'

Zo'n hotel heeft alleen maar zin als er ook bijen op af komen. En die komen alleen als er in de omgeving wat te eten is. Daarom zijn de grasstroken bij de Gordelweg omgeploegd en zijn er bepaalde plantenzaden uitgestrooid. In de hoop dat die planten nog snel op zouden komen en bloeien. Ook wordt er voortaan minder gemaaid.

Hierdoor ontstaat een aaneengesloten natuurlijke verbinding tussen de groenzones van Overschie, het Vroesenpark en het Rottegebied. De ecologische hoofdstructuur op Rotterdamse schaal.

Nils heeft zelf ook een groentetuin in de Gordelwegtuinen. Hij liet ons vol enthousiasme zien wat hij verbouwde.


Mobiel bijenhotel? Dit hotel moest nog een plek krijgen.

Het bijenlint is overigens één van de activiteiten van de Bijenstichting, een stichting die zich inzet voor de belangen van bijen. Dus als je donateur, vrijwilliger of sponsor wilt worden of meer wilt weten over bijen, klik dan op de link hierboven.


Hoe staat het een maand later met de de hotels, de bijen en de bloemen? De hotels zijn geplaatst. Sommige staan wat lager bij de grond, andere hangen in bomen. Ook de informatieborden zijn geplaatst.



Je kunt overigens een bijenhotel kopen voor je eigen tuin of balkon of er zelf één maken. Klik hier voor meer informatie.

Het zaaigoed is niet echt aangeslagen. Misschien was het daarvoor ook wat te laat en de droogte van de laatste twee weken heeft natuurlijk niet geholpen. Volgend jaar beter.

De bijen vliegen anders wel een stukje verder: aan de rand van het Noorderkanaal staan veel planten in bloei. Vooraan staat raapzaad (met de gele bloemen; ook op de foto hieronder), achteraan harig wilgeroosje (met roze bloemen).


En ja hoor, bijen zijn er! Een honingbij op raapzaad. Maar dit is nu net geen vrijgezelle soort en die maakt dus geen gebruik van het hotel.

Ook gele lis staat aan het water en krijgt bezoek van een hommel.

Denk je nog een ander soort bij te fotograferen, blijkt de natuur je een loer te draaien. Want het is een zweefvlieg, maar dan in ieder geval wel met een toepasselijke naam: de hommelbijvlieg.

Nog meer voedsel voor hongerige bijen: de gewone bereklauw (vooral niet verwarren met de veel grotere en 'agressieve' grote bereklauw) trekt veel insecten. Hij schijnt ook geschikt te zijn voor menselijke consumptie, maar laat ze hier maar staan, anders krijgt de bij ook nog eens concurrentie.

Een hommel op moerasandoorn.

Foto's: Mick Otten en Johannes Odé
Tekst: Mick Otten

17 juli 2013

Lustrumlunch op de Horeca Vakschool: met veel enthousiasme en vakkundig bereid

Op 21 juni verzorgde de Horeca Vakschool Rotterdam aan de Noordsingel een heerlijke gratis lunch voor bewoners van de wijk om het eerste lustrum van de school te vieren.

De Horeca Vakschool Rotterdam is een vakschool waar leerlingen een vakdiploma als bakker of kok behalen en tegelijkertijd een vmbo/mbo2-diploma. 

De lunch werd verzorgd door leerlingen uit het 1e en 2e leerjaar in de leeftijdsgroep van 12 tot 14 jaar. Het was voor hen de eerste keer dat ze dat voor publiek deden (normaliter is dat iets voor 3e en 4e jaars). Een spannende afsluiting van hun jaar en een stimulans voor het begin van het 2e en 3e jaar. Want wat is nou leuker dan de praktijk?






Koken is niet alleen voor de smaak, het oog wil ook wat. Dus leert de docent hoe ze het eten mooi en aantrekkelijk kunnen maken.


'Wat ik met een sinasappel deed, kun jij met een radijsje.'


De salades 'op kleur brengen'.



Koken is vaak massawerk.




Zoals gezegd, werd deze lunch verzorgd voor leerlingen uit de eerste twee leerjaren. Die twee leerjaren vormen de basisopleiding en daarin komen alle ambachten aan bod. Aan het einde van het 2e leerjaar wordt een richting gekozen: koken & serveren of brood & banket. 80% kiest voor koken & serveren.


De goed geoutilleerde keuken.

Er werden warme en koude gerechten gemaakt.

In het 4e leerjaar gaan de leerlingen (in het afgelopen jaar 54) meteen op beroeps praktijk vorming. Stage, maar dat klinkt wat te vrijblijvend, want zowel van leerlingen als van het bedrijf waar ze werken, wordt het nodige gevraagd. De bedrijven wordt gevraagd de leerlingen zo breed mogelijk te laten leren. Afwassen en de vloer schrobben? Geen probleem maar dan ook verder leren koken en klanten bedienen. Complementair onderwijs: dat wat ze in de praktijk daar al hebben geleerd, mogen ze op school overslaan. Overigens is er in het 3e leerjaar al 1 dag stage per week.

In het 3e leerjaar komen veel 'zij-instromers' (circa 30%). Leerlingen van andere opleidingen die daar hun draai niet kunnen vinden en het daarna uitstekend doen in dit praktijkonderwijs. Op de school zitten 240 leerlingen.

Alles in grote hoeveelheden en aantallen.



Brood en banket uit de eigen bakkerij met professionele, moderne ovens en machines.



Enthousiaste en bevlogen meesterbakker Voogd.

Trost op het door hem gemaakte handboek.

Alles netjes klaar zetten.


Het resultaat: heerlijke en gezonde salades.

Het ontvangstcomité.

Hij wilde dus niet op de foto. Lastig in de horeca of je moet echt alleen in de keuken willen staan.

Maar zij wel en ze zijn trots op hun school: op de eerste foto vonden ze dat de school er niet goed op stond!

Zoals gebruikelijk in de horeca: zet je eerste gasten bij het raam. Zo zien passanten dat er nering is en dat stimuleert ze om naar binnen te gaan.


Leerling leert leerling. Overigens complimenten voor hem: hij had zich speciaal keurig en toepasselijk gekleed voor de lustrumlunch.

Ook familie kwam kijken en proeven.

L'embarras du choix: wat zal ik nemen?

'Zal ik voor u opscheppen?'




Was het in het begin nog even rustig, al snel zaten beide ruimtes vol.



Ook zo mooi gekleed voor het evenement.


Lekker eten en bijpraten met bewoners, familie of kennissen.


Was het lekker? Uit eigen ervaring kunnen we zeggen dat het heerlijk en goed verzorgd was. Prima lunch in een leuke omgeving. En als leerlingen - en overigens ook de docenten! - er zoveel plezier in hebben, kan het eigenlijk al niet stuk.

Het was oorspronkelijk de bedoeling de lunch buiten te serveren, maar het weer werkte helemaal niet mee. Dus konden bewoners zowel in het 'vaste' restaurant (foto's onder) als in de hal van school (foto's boven) terecht.



Niet onbelangrijk (zeker niet als je al dit smakelijke eten ziet): je kunt tijdens het schooljaar in dit restaurant op dinsdag, donderdag en vrijdag om 12 uur terecht voor een lunch (€ 7,50) en voor diner (€ 11) om 17.30 uur op woensdag en donderdag. Wel even van tevoren aanmelden.


De bar van het restaurant.


Koffie na de heerlijke lunch.

Directeur Ad Kodde bleek een bevlogen pleitbezorger van praktisch onderwijs. Hij was zeer trots op de schoolresultaten: 48 van de 50 examenkandidaten waren geslaagd. Ad: 'Gezien onze resultaten, vrijwel geen schooluitval en het enthousiasme van de leerlingen, zou dit echte vakonderwijs ook weer voor de metaal- en elektrosector ingevoerd moeten worden. Er is nu al een tekort aan echte vakmensen; dat wordt in de toekomst nog veel erger.'


'Voor zoveel jongeren is dit praktijkonderwijs veel beter.'

Ad vond het fijn dat er veel mensen op de lustrumlunch afkwamen en bijzonder om te zien hoe enthousiast en leergierig de leerlingen zijn. Voor hem een goede reden om dit voortaan jaarlijks te organiseren. Dus hou de agenda van de Noorderzon.online maar in de gaten voor een heerlijke lunch over pakweg een jaar (of ga tussendoor eens lekker eten)!

Wil je meer weten over de Horeca Vakschool Rotterdam? Bezoek dan hun website www.horecavakschoolrotterdam.nl.

Foto's: Johannes Odé en Mick Otten
Tekst: Mick Otten