11 juni 2015

Van Maanenbad in het nieuw gestoken


Het Van Maanenbad - of zoals het officieel heet Sportfondsen Rotterdam Noord - is in het nieuw gestoken. Het 78 jaar oude bad is in 2014 en 2015 helemaal gerenoveerd en gerestaureerd.
In dit bericht bloggen we over de officiële opening op 22 april en nemen we je mee terug in de tijd.

Ahoy, welkom op de opening van het zwembad.

Er werd geen zwemwater geschonken.

Veel volk in de nu lekker grote ontvangstruimte. Vroeger werd die deels ingenomen door kantoor- en bergruimte.


De ontvangstruimte nog even zonder gasten.


Jan Pott, de manager van het zwembad (met onafscheidelijke bril op het voorhoofd), heette iedereen welkom en nam een aantal cadeautjes in ontvangst.



Belangrijke gast: Mariëtte van Halderen. Zij was destijds voorzitter van Stichting Vrienden Van Maanenbad, die ervoor ijverden het zwembad open te houden. En zoals je begrijpt is dat gelukt.

Drankjes en hapjes.

Hans Timmerman, links op de foto, is de directeur van de vier Rotterdamse Sportfondsen baden, waaronder dus ook het Van Maanenbad.

Kent u dat: komen ze langs met bitterballen of andere hapjes en zijn ze net voor jou op of neemt de serveerster opeens een andere route. Jammer is dat toch.

Even terug in de tijd. 16 februari dit jaar gaf Jan Pott ons een rondleiding.

Op dat moment werd net een grote metalen stellage afgebroken en afgevoerd.



Over een paar maanden moet het helemaal klaar zijn....


De vloer van het grote bad ziet er uit als een mislukt spelletje tetris. Een deel van de tegels liet door uitdroging los en moest worden vervangen.

De tegelaar heeft nog even wat te doen.

Hij heeft de klus tijdig geklaard, want begin april wordt er al gezwommen.


Het bad vóór de renovatie: minder licht (zie de deels dichte kopse kanten en de lage muurtjes voor de lange kanten) en andere kleuren. Bij de renovatie - en dus ook voor de kleuren - is er bewust voor gekozen zoveel mogelijk de originele, wat industriële sfeer van het Nieuwe Bouwen terug te brengen.

Zicht op het zwembad, de zitruimte voor toeschouwers en rechts de ruimte waar de kleedkamers komen.


Ongeveer hetzelfde zicht, maar dan twee maanden later.




Mooie banken, wel spartaans.


Maar voor het 'loungen' met 100% uitzicht op het zwembad kun je terecht in de caféruimte.

Terug bij de opening vroeg matroos Kokki of Peppi aandacht voor de eerste spreker.

Jan Pott hield een korte toespraak: Hè hè, het is zover. Vandaag sluit ik, en met mij vele anderen, een periode af. Een periode van 13 jaar waarin medewerkers, management, maar vooral ook bezoekers, er samen voor hebben gezorgd dat dit bijzondere zwembad een toekomst heeft. 13 jaar...  had ik dat van te voren geweten, dan weet ik, eerlijk gezegd, niet of ik de kracht had gehad het hele proces vol te houden.

Toekomst is voor een zwembad trouwens niet iets dat vanzelfsprekend is. Midden jaren ’70 (voor het eerst subsidie gevraagd), midden jaren ’80 (een geluk bij een ongeluk dat Bad West afbrandde) en midden jaren ’90 (komst Wilgenring) en midden jaren ’00 (beëindiging subsidie door deelgemeente), waren momenten dat het Van Maanenbad zou moeten sluiten. De keer dat we de 25 jaar dreigende sluiting maar hebben gevierd zal ik nooit vergeten.


Fraaie belettering in jaren '30 stijl. Het zwembad ziet er sjiek uit.


Toevallig: in de stijl van het nieuwe Van Maanen passende fiets van de postbezorger.

Steeds weer werd het zwembad gered van de ondergang dankzij de betrokkenheid van de Rotterdammers in het algemeen en die van Rotterdam Noord in het bijzonder. Het is dus dankzij die Rotterdammers, maar vooral ook voor al die Rotterdammers dat we de afgelopen jaren het geduld, de kracht en de passie voor dit zwembad vast hebben kunnen houden met als resultaat... U ziet het zelf. 

Ten slotte: vanmorgen hadden we 40 ouderen van zwemvereniging ZPC over de vloer. Eén van hen, al 40 jaar niet in het bad geweest, zei 'er is helemaal niets veranderd'.  Een groter compliment kunnen we niet krijgen! 

Vervolgens nodigde Jan directeur Hans Timmerman uit (wiens kraag nog even werd rechtgetrokken door een attente gast) voor zijn toespraak.

Hans: De afgelopen jaren zijn voor alle betrokkenen tropenjaren geweest. Niet alleen de restauratie van het Van Maanenbad, maar ook de restauratie van het Oostelijk zwembad heeft ertoe geleid dat wij de afgelopen 2,5 jaar met elkaar lief en leed hebben gedeeld. Veel relaties houden het vaak niet eens zo lang vol! 

Sinds de opening in 1937 van Sportfondsen Rotterdam Noord hebben inmiddels ruim 20,5 miljoen bezoekers gebruik gemaakt van deze accommodatie, waaruit eens en temeer blijkt dat deze accommodatie onmisbaar is. 


Het zwembad vanuit het binnenterrein. Links de oude situatie, rechts die van bij de opening (maar zoals is te zien, nog niet geheel voltooid). Het ziet er ontegenzeglijk fraaier uit!


De zwemtent die zo'n 2,5 jaar het buitenbinnenbad was en er voor zorgde dat het zwembad niet dicht hoefde. Zie meer van de tent in ons blogbericht over het ZWEM-event 2014.


Tot die niet meer nodig was. Jan Pott: Er is nog geld gereserveerd voor de binnenplaats om daar een speel- en beweegplek van te maken. We hopen dat bewoners en verenigingen daarvan veel gebruik gaan maken; scholen hebben in ieder geval al interesse getoond. 

Er moet nog wat opgeruimd worden.

Vanaf de opening is Sportfondsen Nederland niet alleen de oprichter maar ook eigenaar en exploitant geweest van deze prachtige accommodatie. Vanaf mei 2014 is de gemeente Rotterdam zelf eigenaar, waarmee de investeringen zijn geborgd. Sportfondsen was overigens in de beginjaren twintig de oprichter van het eerste overdekte zwembad in Nederland. De gemeente heeft nu na deze restauratie een prachtig monumentaal en historisch stukje erfgoed in handen.

Het buitenbad was ten tijde van de opening nog niet in oude luister hersteld.

Je ziet het zwembad tussen de woonblokken, die gebouwd zijn na de voltooiing van het zwembad. Dat is eigenlijk het meest unieke aan dit zwembad: die verborgen ligging van een binnen- en buitenbad in een volgebouwde woonwijk bij één van de drukste verkeersaders van Rotterdam en dan is er ook nog een buitenruimte met groen!

Uniek uitzicht vanaf de bodem van het zwembad.

Graag wil ik namens het bestuur en directie van Sportfondsen Rotterdam eenieder die zich de afgelopen jaren heeft ingezet voor de restauratie van het Van Maanenbad bedanken voor zijn/haar inzet en de prettige samenwerking van het afgelopen jaar. Ten eerste wil ik de gemeente Rotterdam en dan met name de afdeling Stadsontwikkeling bedanken, Koninklijke Woudenberg en al haar onderaannemers zonder wie deze gigantische klus nooit geklaard had kunnen worden. En BBN adviseurs, Architectenbureau Verlaan en Bouwstra en natuurlijk het management en medewerkers van Sportfondsen Rotterdam Noord. .... Ook wil ik de omwonenden bedanken voor hun begrip en geduld in de afgelopen 2,5 jaar. 

Vervolgens moesten we even wachten op Pex Langenberg, wethouder Haven, Duurzaamheid, Mobiliteit en Organisatie. Hij moest invallen voor wethouder Sport Adriaan Visser die voor de gemeenteraad moest verschijnen.

Hadden we meteen gelegenheid om naar de foto-expositie 'Op het droge' te kijken (een paar foto's daarvan zie je op de foto boven aan de muur hangen).

Jan Pott bleek aanvankelijk liever fotograaf te worden. Dat heeft hij nu naast zijn werk als zwembadmanager ten uitvoer gebracht met een serie bijzondere foto's, waarin zijn liefde voor het zwemmen, zwembad en fotografie samenkomen. Hij fotografeerde de medewerkers van het Van Maanen letterlijk op het droge.

Zoveel glas om doorheen te kijken, moet je een stap naar links doen om nog meer te zien.


We duiken weer terug in de tijd. De stucadoor van het grote werk.

En van het kleine.

Er zijn heel wat m2 te latexen. De onderzijde van de muren was voorzien van betonemaille. Dat is grotendeels opnieuw aangebracht en op een paar plaatsen gerestaureerd.

De kleedruimte op 16 februari.

En op 17 april. Mooi ruimtelijk en licht. Niet te besmettelijk en zo te zien makkelijk schoon te houden.


Er werd al gezwommen.



Jan op 16 februari: trots op wat er is bereikt? Absoluut! Ik ben blij dat de gemeente dit allemaal heeft betaald. Wij hadden die investeringen nooit kunnen doen. De gemeente heeft dan ook bepaald hoe en wat gerenoveerd werd. We zijn er door de gemeente goed bij betrokken.


We zijn weer bij de opening en de wethouder verontschuldigde zich voor het oponthoud. Hij had in de file gestaan. Dat gebeurt ook uw wethouder Mobiliteit! 

Een ander soort lintje doorknippen. Eigenlijk had Pex net zo sportief moeten zijn als oud-wethouder Lucas Bolsius, die in mei 2009 met een sprong in het water het veel koudere buitenbad opende! Maar goed, hij moest invallen.




Het zwembad in twee richtingen.

Als zwemmer, bewoner of vanwege werk verbonden met het zwembad?

De heren zagen dat het goed was.

Wat zou hij aanduiden? Daar zijn hoofd gestoten of in die baan een kampioenschap gewonnen? Hoe dan ook herinneringen ophalen. Logisch met een bad uit 1937.


Of wist hij wat er in de catacomben van het zwembad te zien was? Indrukwekkende machinerie!

Jan Pott: Alles is vervangen; niets was meer bruikbaar. De verwarming wordt nu per ruimte geregeld en alles is computergestuurd. 


We maken nu ook ons eigen chloor; een gezondere variant want zonder toevoegingen. 

Ik had nog wel een oude compressor als museumstuk willen bewaren, maar daar kreeg ik de anderen niet enthousiast voor. We hebben wel een bordes gemaakt, zodat je buiten kunt kijken naar een deel van de 'machinekamer'. 

Een buis van de luchtverversingsinstallatie. Die wil je niet door je keuken hebben lopen.

Matroos kwam weer in beeld. En wij maar wachten tot hij zou springen.

Bewoner Wim vond het niet zo mooi als het Oostelijk zwembad. Dat zou nog veel originele details hebben. De vergelijking gaat wat mank, omdat bij de vorige renovaties van het Van Maanenbad er amper originele details in tact gebleven zijn. En historiserend renoveren is ook niet alles.

Eén van de originele details: het houten plafond dat deels zichtbaar is gelaten in de caféruimte.

En hetzelfde plafond boven het kinderbad (in februari).

Een deel van het raderwerk waarmee het dak oorspronkelijk kon worden geopend. Wel origineel maar teruggeplaatst, want eerder weggerenoveerd.

En zowaar: bij de entree kwamen originele tegels tevoorschijn. Een kunstenaar heeft er een paar bij moeten 'marmeren', want ze waren niet allemaal heel.

Vind je het niet mooi? Met deze badmeester wil je geen ruzie.

Mag dat? Waarschijnlijk alleen vandaag of als periodiek al het zwemwater wordt vervangen en deze huisdieren welkom zijn voor een plons in het bad.

Sommige mensen kwamen helemaal niet voor de opening maar om het zwemmen van de kinderen te regelen.

Einde van het feestje. De volgende keer in badpak! Klik hier voor openingstijden en tarieven.


Foto's: Mick Otten en Johannes Odé
Tekst: Mick Otten (met dank de sprekers voor hun tekst)